تعریف اعتراض و مفهوم اعتراض اجتماعی در ذهن حاکمیت
در 40 سال اخیر به کرات و پیوسته از مسئولین حکومت اسلامی شنیده شده که اعتراض آزاد است و اعتراضات مردم شنیده می شود. اما اینکه مفهوم اعتراض در دکترین حکومت چیست، اصلیترین پرسش می باشد. زیراکه درحقیقت حاکمیت در ایران اعتراض را برنمی تابد و عموما اعتراض را با شورش گری و ضدیت با نظام گره می زند و اجازه نمایش اعتراضات فردی و عمومی را در هیچ حالتی نمی دهد. پس بدین روی مشخص نیست که منظور از آزادی اعتراضات و تظاهرات در ذهن حاکمیت چیست؟! این نوشته در نظر دارد تا ضمن روشن نمودن مفهوم واژه اعتراض و سازه اعتراض اجتماعی، درک انحرافی مفهوم اعتراض در ذهن حاکمیت را نمایش دهد.
لغت اعتراض در فرهنگ معین؛ خرده گرفتن، ایرادگرفتن، تعرض کردن، پیش آمدن و واخواهی معنا شده است. با این معانی، مشخص است که اعتراض حرکتی پرسش جویانه و تعارض گرایانه به سمت طیف اعتراض شده است. یعنی لغت اعتراض صرفا یک سازه اتنزاعی بریده شده و تجریدی نیست. بلکه در بعد ترمینولوژِی اجتماعی و کاربری معناشناختی اجتماعی، اعتراض سازه ای اجتماعی است که جریان و جنبشی را نمایش می دهد. حرکتی که سمت اعتراض شده را بطور جدی مورد هجمه کلامی یا حتی پرخاشگری قرار می دهد. براین مبنا باید بیان داشت که سازه اعتراض در بعد مناسبات و ارتباطات اجتماعی، نمادی از انفعال است که در یک فرایند دو سویه اعتراض گر و اعتراض شده مفهوم می یابد.
و مسلم می باشد در برد اجتماعی اعتراض بشرطی مفهوم می یابد که اعتراض شده که عموما حکومت یا دولت می باشد، پاسخ معنادار و قابل فهمی ارایه دهد. چراکه اصولا اعتراضات اجتماعی برگرفته از وجود مشکلات درون اجتماعی می باشند و بیانگر احراز مسئله ای مهم برای شهروندان و جامعه هستند. در این حالت مسلم می باشد که صرف بیان اعتراض و نشیدن حکومت یا دولت، هیچ مسئله اجتماعی را حل نمی نماید و مشکل مورد موضوع کماکان پابرجا می ماند. پس اعتراض باید شنیده شود و معترض با پاسخی قانع کننده اغنا گردد. مفهوم اعتراض اجتماعی در جامعه مردم محور و آزاد همین است و بس.
اما علیرغم توضیح بالا و ذکر مفهوم اعتراض اجتماعی در جامعه انسانی؛ شوربختانه درواقعیت ایران امروز، ما شاهد شکل گیری فراگرد اعتراض از واخواهی تا پیشروی و پاسخ گیری یا پاسخگویی در جامعه ایران نیستیم. دراصل حاکمیت با ایجاد پیله ای محکم پیرامون خود، هر گونه روزنه نفوذ و دادو ستد با بیرون از پیله پیرامونی را بسته است. و نظام حکومتی بمانند یک سیستم مرده می باشد که بدون رابطه با بیرون از خود، به ایستایی کامل و انجماد سیر می کند. زیرا که ماهیت هر نوع سیستم با ارتباط و دادو ستد با بیرون گره خورده است و مردگی سیستم با قطع ارتباط رخ می دهد. اعتراض بیرون سیستمی یکی از ابزار دادوستد و ایجاد رابطه با درون سیستم است. و اعتراض به عنوان نماد داده سیستمی(ورودی) عامل سرزندگی سیستم گردیده و با بازیابی پویایی درون سیستمی، ستاده های ارزشمندی را بیرون می دهد. این فرایند «داده – پردازش درون سیستمی – ستاده» دقیقا همان روانسازی چرخ دنده های نظام اجتماعی و تنظیم فراگردهای جامعوی است.
پس چنانچه سیستم حکومت اسلامی از دادوستد و ارتباط با بیرون بهره نبرد، بی شک زنده بودن و پویایی آن در هاله از ابهام قرار می گیرد. هرچند که کاربرد زور و فشار حکومتی مطلقا مفهوم پاسخ ندارد و نمی توان مسائل و مشکلات اجتماعی را با الگوی اختناق اجتماعی و بستن سیستم جامعه مرتفع نمود.
کلمات کلیدی: اعتراض گری;مفهوم اعتراض; اعتراض اجتماعی; اعتراض در ایران